Η Κίνα προχωρά σε καθολικό εμπάργκο στις εξαγωγές σπάνιων γαιών από τις 4 Απριλίου, σε μια κίνηση με βαθιά γεωοικονομική σημασία και παγκόσμιες συνέπειες. Από smartphones και ηλεκτρικά οχήματα, έως πυραύλους και drones, οι σπάνιες γαίες είναι αναγκαίες για κρίσιμες τεχνολογίες και συστήματα.

Η στρατηγική ηγεμονία της Κίνας

Η ρήση του Ντενγκ Σιαοπίνγκ από το 1987, «η Μέση Ανατολή έχει πετρέλαιο, η Κίνα έχει τις σπάνιες γαίες», αποδεικνύεται οραματική. Η Κίνα ελέγχει το 90% της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας σπάνιων γαιών – από εξόρυξη έως τελική επεξεργασία.

Το 2010 είχε επιβάλει εμπάργκο στην Ιαπωνία, ενώ το 2023 περιόρισε τις εξαγωγές γαλλίου και γερμανίου προς τις ΗΠΑ. Η σημερινή απόφαση αφορά όλες τις χώρες και φέρνει τη Δύση σε θέση αμυνόμενου.

Επιπτώσεις για ΗΠΑ και Ε.Ε.

Οι ΗΠΑ εξαρτώνται από εξαρτήματα Ν. Κορέας και Ιαπωνίας – αν το Πεκίνο επεκτείνει το εμπάργκο και σε αυτές, οι αμερικανικές βιομηχανίες απειλούνται με παραγωγική ασφυξία. Το ίδιο ισχύει και για ευρωπαϊκές βιομηχανίες, με τις Volkswagen, General Motors, Hyundai και Toyota να εξετάζουν μεταφορά παραγωγής στην Κίνα.

Σύμφωνα με πηγές, η Ε.Ε. ζητά εξαιρέσεις μέσω «λευκής λίστας», ενώ το Τόκιο και το Νέο Δελχί έχουν ήδη στείλει αιτήματα χωρίς απάντηση. Η πίεση σε γραμμές παραγωγής είναι ήδη αισθητή, με φόβους για γενικευμένες διακοπές σε κρίσιμους τομείς.

Στρατηγικό όπλο μεγαλύτερης ισχύος

Η πρώην υφυπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Ναζάκ Νικαχτάρ χαρακτήρισε την εξάρτηση από τις σπάνιες γαίες ως «αχίλλειο πτέρνα της Δύσης». Ο αναλυτής Κόρι Κομπς της Trivium China τονίζει ότι, σε αντίθεση με τους περιορισμούς μικροεπεξεργαστών των ΗΠΑ, το κινεζικό εμπάργκο έχει μεγαλύτερη διάρκεια και γεωπολιτική ισχύ.

Οι βιομηχανικές ελλείψεις ήδη διαφαίνονται και η παγκόσμια αλυσίδα παραγωγής μπαίνει σε κατάσταση κινδύνου. Η Κίνα αξιοποιεί το στρατηγικό αυτό πλεονέκτημα για να μετατοπίσει τον συσχετισμό ισχύος στο γεωπολιτικό παιχνίδι.