Παρά το γεγονός ότι η οικονομία είναι ο κυριότερος καθοριστικός παράγοντας της ζωής μας, ο μέσος Έλληνας γνωρίζει ελάχιστα για την πραγματική της κατάσταση. Αυτό οφείλεται στην απουσία απλής, προσβάσιμης και αμερόληπτης ενημέρωσης. Οι πολιτικές αφηγήσεις και τα ΜΜΕ επικεντρώνονται στο να διαμορφώνουν εντυπώσεις αντί να παρουσιάζουν στοιχεία.

Ειδικά την τελευταία δεκαπενταετία, παρά τις διαδοχικές κρίσεις και μέτρα λιτότητας, η ανάγκη του πολίτη για αξιόπιστη οικονομική πληροφόρηση παραμένει ανικανοποίητη. Το κενό αυτό δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την αναπαραγωγή παραπληροφόρησης και ενισχύει την αίσθηση σύγχυσης και αβεβαιότητας.

Ο κος Κοσμάς Μαρινάκης μαζί με τον συνεργάτη του και ερευνητή Αχιλλέα Μαντέ παρουσίασαν το 1ο μέρος μιας τρομερά ενδιαφέρουσας έρευνας βασισμένη σε πραγματικά οικονομικά στοιχεία και όχι σε ρητορικά ξύλινα λόγια πολιτικών.

Η λανθασμένη σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε.

Συχνά η οικονομική πορεία της Ελλάδας συγκρίνεται με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν και αυτό έχει επιστημονική βάση, δεν βοηθά καθόλου στην κατανόηση της κατάστασης από τον πολίτη. Οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται την Ε.Ε. ως ενιαία υπερδύναμη, παραγνωρίζοντας τις τεράστιες διαφορές μεταξύ των χωρών της.

Αυτός ο τρόπος παρουσίασης ενισχύει την παρανόηση πως η Ελλάδα είναι πιο κοντά στις οικονομικά ισχυρές χώρες, ενώ στην πραγματικότητα απέχει πολύ. Έτσι, καλλιεργούνται προσδοκίες που δύσκολα μπορούν να υλοποιηθούν και κρύβονται οι ουσιαστικές υστερήσεις της ελληνικής οικονομίας.

Σύγκριση με τις φτωχότερες χώρες: Μια πιο ρεαλιστική εικόνα

Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στη 17η θέση μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε. και έχει περισσότερα κοινά με τις 10 φτωχότερες χώρες παρά με τις πλουσιότερες. Η σύγκριση μαζί τους αποκαλύπτει πόσο έχει μείνει πίσω η χώρα και ότι οι περισσότερες από αυτές είναι σε πορεία σύγκλισης με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Αυτή η ρεαλιστική σύγκριση είναι σημαντική για να κατανοήσουμε τις πραγματικές μας δυνατότητες και να χαράξουμε στοχευμένη πολιτική. Δεν πρόκειται για παραδοχή ήττας, αλλά για μια ουσιαστική βάση για να αναγνωρίσουμε τις προκλήσεις και να προχωρήσουμε μπροστά.

Η πραγματική αγοραστική δύναμη των Ελλήνων

Η Ελλάδα υστερεί σε όρους αγοραστικής δύναμης όχι μόνο σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αλλά και σε σχέση με τις φτωχότερες χώρες της Ε.Ε., με εξαίρεση τη Βουλγαρία. Η ελληνική κοινωνία μπορεί να αγοράσει λιγότερα με το ίδιο εισόδημα, κάτι που αντικατοπτρίζει και το πραγματικό επίπεδο ζωής.

Αυτό σημαίνει ότι παρά το ονομαστικό ύψος των μισθών, ο Έλληνας εργαζόμενος αισθάνεται φτωχότερος στην καθημερινότητά του. Το κόστος ζωής παραμένει υψηλό, ενώ η φορολογική πίεση και η υποδομή των δημόσιων υπηρεσιών δεν συνάδουν με τις οικονομικές δυνατότητες των πολιτών.

Η δυναμική των επενδύσεων και το λάθος μοντέλο

Οι επενδύσεις στην Ελλάδα εμφανίζουν ανοδική τάση μετά το 2019, όμως επικεντρώνονται κυρίως στην οικοδομή και τις δημόσιες δαπάνες. Αυτή η προσκόλληση σε μη παραγωγικούς τομείς δεν οδηγεί σε διατηρήσιμη ανάπτυξη. Αντιθέτως, εμποδίζει την πραγματική μεταμόρφωση της οικονομίας.

Αντί να κατευθύνονται κεφάλαια σε μεταποίηση, τεχνολογία και εξωστρεφείς τομείς, επαναλαμβάνουμε το ίδιο επενδυτικό μοτίβο που συνέβαλε στην κρίση. Αυτό υπονομεύει την πορεία ανάκαμψης και αφήνει τη χώρα ευάλωτη σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς.

Τι κάνουν διαφορετικά οι άλλες χώρες

Χώρες όπως η Πολωνία, η Βουλγαρία και η Τσεχία κατευθύνουν επενδύσεις προς την τεχνολογία, τη μεταποίηση και τις εξαγωγές. Αυτός είναι ο λόγος που αναπτύσσονται γρήγορα και πλησιάζουν ή ξεπερνούν την Ελλάδα σε κρίσιμους δείκτες, όπως η αγοραστική δύναμη και η οικονομική πολυπλοκότητα.

Αυτές οι χώρες επένδυσαν συστηματικά στη διαφοροποίηση της παραγωγικής τους βάσης. Έτσι, έχουν χτίσει πιο ανθεκτικές οικονομίες, ικανές να προσελκύουν επενδύσεις και να προσφέρουν ποιοτικές θέσεις εργασίας στο ανθρώπινο δυναμικό τους.

Ανταγωνιστικότητα και κόστος εργασίας

Το εργατικό κόστος στην Ελλάδα παραμένει χαμηλό, ακόμη και σε σχέση με τις φτωχότερες χώρες. Όμως αυτό δεν συνοδεύεται από αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Η έλλειψη κατάλληλου επιχειρηματικού περιβάλλοντος αποτρέπει τις επενδύσεις, ακόμα κι αν το εργατικό δυναμικό είναι καταρτισμένο.

Το πρόβλημα δεν είναι το ύψος των μισθών, αλλά η αξιοποίηση των ικανοτήτων των εργαζομένων και η απουσία κατάλληλων υποδομών. Η Ελλάδα χρειάζεται μια ριζική αλλαγή προσέγγισης που θα στηρίζει την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, χωρίς να βασίζεται στη φτηνή εργασία.

Οικονομική πολυπλοκότητα και υποαπασχόληση πτυχιούχων

Η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε οικονομική πολυπλοκότητα (στο πόσο μεταποιεί δηλαδή κάποια προϊόντα, πχ άλλο η ελιά, πιο πολύπλοκο το λάδι, πιο πολύπλοκο ένα φάρμακο με βάση την ελιά κλπ). Παράλληλα, έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά πτυχιούχων που εργάζονται σε θέσεις που δεν ανταποκρίνονται στα προσόντα τους. Αυτό δείχνει την αδυναμία της οικονομίας να αξιοποιήσει το ανθρώπινο κεφάλαιο.

Το φαινόμενο αυτό αποτελεί τεράστια κοινωνική και αναπτυξιακή σπατάλη. Η ελληνική οικογένεια επενδύει σημαντικούς πόρους στην εκπαίδευση, μόνο για να βλέπει τα παιδιά της να εξωθούνται σε επαγγέλματα χωρίς προοπτική. Μια οικονομία που δεν τιμά τα προσόντα των νέων της, δεν έχει μέλλον.

Παρακάτω δείτε το πραγματικά ενδιαφέρον του κου Κοσμά Μαρινάκη στο κανάλι του στο YouTube: Greekonomics