Σε μια χώρα που επενδύει δυναμικά στην πράσινη ενέργεια, η ανακύκλωση παλαιών φωτοβολταϊκών πάνελ αναδεικνύεται σε σοβαρό θεσμικό κενό. Η Ελλάδα, που εγκαθιστά νέα φωτοβολταϊκά με ρυθμό 2 GW ετησίως, αδυνατεί να διαχειριστεί επαρκώς τον εξοπλισμό που ολοκληρώνει τον κύκλο ζωής του.
Παλιά πάνελ χωρίς προορισμό
Τα φωτοβολταϊκά έργα προ του 2010, με συμβάσεις διάρκειας 27 ετών, βρίσκονται πλέον στο στάδιο απόσυρσης. Σύμφωνα με την αγορά, από τα περίπου 25 εκατομμύρια πάνελ στη χώρα, τα 2,5 εκατ. θα πρέπει να αποσυρθούν σύντομα. Αντί για ανακύκλωση, παραμένουν σε αποθήκες ή εντός των εγκαταστάσεων των πάρκων, συσσωρεύοντας περιβαλλοντικά και διαχειριστικά προβλήματα.
Ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο
Η απουσία σχεδιασμού οφείλεται κυρίως στο θολό θεσμικό πλαίσιο. Η νομοθεσία του 2012 ορίζει ως υπεύθυνους πληρωμής του τέλους ανακύκλωσης τους εισαγωγείς, όχι τους παραγωγούς, με αποτέλεσμα να μην καταβάλλεται σχεδόν ποτέ, ειδικά για πάνελ εισαγόμενα μέσω τρίτων χωρών της ΕΕ.
Παλαιότερες νομοθετικές πρωτοβουλίες για αλλαγή του καθεστώτος, με παρακράτηση των οφειλών από τα έσοδα των επενδυτών μέσω ΔΑΠΕΕΠ, δεν υλοποιήθηκαν. Έτσι, οι οφειλές συσσωρεύονται και το πρόβλημα μένει άλυτο.
Η αργή πρόοδος της ανακύκλωσης
Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα μόνο ένα λειτουργικό σύστημα ανακύκλωσης: τη «Φωτοκύκλωση», που έχει συγκεντρώσει περίπου 400 τόνους πάνελ. Η τιμή ανακύκλωσης μειώθηκε από 300 σε 150 ευρώ/τόνο, με στόχο να πέσει στα 90, αλλά απαιτείται έγκριση του ΕΟΑΝ, ο οποίος τελεί σε αδράνεια και αναμένεται να απορροφηθεί από τη ΡΑΑΕΥ.
Φύτρα επενδυτικού ενδιαφέροντος
Παρά την καθυστέρηση, η αγορά ανακύκλωσης πάνελ δείχνει σημάδια ανάπτυξης. Πέρα από τα δύο υφιστάμενα εργοστάσια στην Κρήτη και τη Ριτσώνα, κατασκευάζεται νέο εργοστάσιο στην Κοζάνη. Επιπλέον, δημιουργούνται τρία νέα συστήματα διαχείρισης:
- «Ανακύκλωση – Ελληνικά Λατομεία Μ.Α.Ε. – RE-LAT ΑΕ» (όμιλος AKTOR)
- «PV REVIVE Α.Ε.» με πρωτοβουλία Jinko και ΚΑΥΚΑΣ
- «ΑΝΑ.ΦΩΣ Α.Ε.» με έδρα τη Θεσσαλονίκη
Ωστόσο, χωρίς θεσμική καθοδήγηση και επιβολή των υποχρεώσεων ανακύκλωσης, τα επενδυτικά εγχειρήματα κινδυνεύουν να υπονομευθούν. Το ζήτημα απαιτεί άμεση πολιτική βούληση, ξεκάθαρους κανόνες και πλήρη λειτουργία των αρμόδιων φορέων, ώστε να μην εξελιχθεί σε βραδυφλεγή βόμβα για το περιβάλλον και την αγορά ενέργειας.
