Η ενεργειακή πολιτική της Νορβηγίας βρίσκεται στο προσκήνιο, καθώς η κυβέρνηση του Όσλο εξετάζει τη διακοπή της ηλεκτρικής διασύνδεσης με τη Δανία και την επαναδιαπραγμάτευση των συμφωνιών με τη Γερμανία και τη Βρετανία. Οι αποφάσεις αυτές έχουν προκληθεί από την εκτόξευση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, που προκαλεί έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια και αναταραχές στο πολιτικό σκηνικό της χώρας.
Αιτία η εκτίναξη των τιμών
Την Πέμπτη, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος έφτασε τις 13,16 κορόνες Νορβηγίας ανά κιλοβατώρα, το υψηλότερο επίπεδο από το 2009. Η τιμή αυτή είναι περίπου 20 φορές υψηλότερη από τα επίπεδα της προηγούμενης εβδομάδας. Ο κύριος λόγος είναι οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όπως η έλλειψη ηλιοφάνειας και ανέμων, που επηρέασαν αρνητικά τη λειτουργία των ηλιακών και αιολικών πάρκων στη Νορβηγία.
Παρόμοια φαινόμενα σημειώνονται και στις γειτονικές χώρες, όπως η Δανία και η Γερμανία, αυξάνοντας τις ανάγκες τους για εισαγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από τη Νορβηγία. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές της εγχώριας αγοράς «καλπάζουν» ανεξέλεγκτα.
Πολιτικές αντιδράσεις
Η κρίση ώθησε το κυβερνών Εργατικό Κόμμα να ανακοινώσει ότι θα προτείνει τη διακοπή της ηλεκτρικής διασύνδεσης με τη Δανία κατά τη νέα διαπραγμάτευση του συμβολαίου το 2026, ενσωματώνοντας την πρόταση στο προεκλογικό του πρόγραμμα για τις βουλευτικές εκλογές του 2025.
Τη διακοπή υποστηρίζει και ο κυβερνητικός εταίρος, το Κεντρώο Κόμμα, το οποίο ζητά παράλληλα την επαναδιαπραγμάτευση των συμφωνιών με τη Γερμανία και τη Βρετανία. Ανάλογη στάση κρατά και η αξιωματική αντιπολίτευση, υπογραμμίζοντας την ανάγκη προστασίας των εγχώριων τιμών ενέργειας.
Οι επιπτώσεις στις διεθνείς σχέσεις
Οι διασυνδέσεις κατηγορούνται ότι συμβάλλουν στην αύξηση των τιμών, καθώς οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η Νορβηγία θα πρέπει να εξάγει ενέργεια μόνο από το πλεόνασμα των υδροηλεκτρικών της εργοστασίων και υπό την προϋπόθεση ότι οι εγχώριες τιμές παραμένουν χαμηλές. Ωστόσο, τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια αντιμετωπίζουν προβλήματα παραγωγής λόγω της κλιματικής αλλαγής, ασκώντας περαιτέρω πίεση για αλλαγές στην ενεργειακή πολιτική.
Οι προτάσεις αυτές προκάλεσαν ανησυχία στις γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες και στις Βρυξέλλες, καθώς η Νορβηγία αποτελεί στρατηγικό εταίρο της ΕΕ στην ενεργειακή ασφάλεια, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την απώλεια των ρωσικών ενεργειακών ροών.
Η κοινωνική αντίδραση
Παρά το κρατικό «μαξιλάρι» προστασίας που καλύπτει έως και το 90% του κόστους ρεύματος για την πρώτη κατοικία, η νορβηγική κοινωνία είναι δυσαρεστημένη. Οι επικριτές ζητούν την πλήρη κάλυψη του κόστους από τα έσοδα που προκύπτουν από τις συμφωνίες διασύνδεσης.
Η Νορβηγία βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι ενεργειακής πολιτικής, όπου οι εγχώριες ανάγκες, η κοινωνική πίεση και οι διεθνείς δεσμεύσεις συγκρούονται. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν το προσεχές διάστημα αναμένεται να διαμορφώσουν το ενεργειακό τοπίο της χώρας και της Ευρώπης.
