Η συνεχής άνοδος των ενοικίων αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά ζητήματα στην Ελλάδα, καθώς η απόκλιση μεταξύ της αύξησης των εισοδημάτων και του κόστους στέγασης εντείνει τη δυσκολία διαβίωσης για πολλούς πολίτες. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών από το 2009 έως το δεύτερο τρίμηνο του 2024 έχει μειωθεί κατά 23,7%, παρά τη μικρή ανάκαμψη που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια (+8,5% από το 2019).

Ανισορροπία μισθών και κόστους ζωής

Παρότι οι μισθοί, όπως ο κατώτατος, αυξήθηκαν σωρευτικά κατά 27,7% την ίδια περίοδο, δεν αρκούν να αντισταθμίσουν την άνοδο του πληθωρισμού και του κόστους βασικών αγαθών και στέγης. Οι προβλέψεις για τα επόμενα χρόνια (2025-2027) δείχνουν περαιτέρω αύξηση του κατώτατου μισθού, φτάνοντας στα 950 ευρώ το 2027, αλλά αυτή η βελτίωση εξανεμίζεται από την παράλληλη αύξηση του κόστους ζωής.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εκτίναξη των τιμών τροφίμων, με τις τιμές παραγωγού να αυξάνονται κατά 22,7% μεταξύ 2021-2024, ενώ ο γενικός πληθωρισμός για τα τρόφιμα ανήλθε σε 25,8%. Αυτό το περιβάλλον οικονομικής πίεσης επηρεάζει την καθημερινότητα των νοικοκυριών, με πάνω από 65% των πολιτών να δηλώνει ότι αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες, σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ.

Εκτίναξη των ενοικίων

Το κόστος στέγης έχει αυξηθεί δραματικά, ειδικά στην Αττική, όπου η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης αυξήθηκε κατά 35% από το 2019 έως το 2024. Ενδεικτικά:

• Στα δυτικά προάστια, το μέσο ενοίκιο για ένα διαμέρισμα 80 τ.μ. αυξήθηκε από 500 ευρώ σε 675 ευρώ (+36%).
• Στα ανατολικά προάστια σημειώθηκε αύξηση 52%.
• Στον Πειραιά, η αύξηση ήταν 40,2%, ενώ στα βόρεια προάστια ανήλθε σε 38,2%.

Οι τιμές αυτές έχουν επανέλθει ή και ξεπεράσει τα επίπεδα του 2009, παρά τη μείωση των πραγματικών εισοδημάτων κατά 23,7% την ίδια περίοδο.

Περιορισμένη προσφορά διαμερισμάτων

Η άνοδος των ενοικίων συνδέεται άμεσα με τη μειωμένη προσφορά διαμερισμάτων. Στο κέντρο της Αθήνας, για παράδειγμα, ο αριθμός των διαθέσιμων ακινήτων μειώθηκε κατά 21% το τελευταίο έτος. Οι βασικοί λόγοι περιλαμβάνουν:

1. Κλειστά διαμερίσματα: Εκατοντάδες χιλιάδες ακίνητα παραμένουν κενά λόγω υψηλού κόστους ανακαίνισης, νομικών διαφορών ή κακών εμπειριών ιδιοκτητών με ενοικιαστές.
2. Βραχυχρόνιες μισθώσεις: Παρά τη μείωση της δημοφιλίας τους, εξακολουθούν να επηρεάζουν την αγορά.
3. Ακίνητα υπό διαχείριση: Δεκάδες χιλιάδες σπίτια ανήκουν σε τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης, παραμένοντας εκτός αγοράς.

Η ζήτηση για ενοίκια αυξάνεται, καθώς η μειωμένη αγοραστική δύναμη αποτρέπει μεγάλο μέρος του πληθυσμού από την απόκτηση ιδιόκτητου ακινήτου, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Η εκρηκτική αύξηση των ενοικίων, σε συνδυασμό με τη στασιμότητα των πραγματικών εισοδημάτων, δημιουργεί έντονα προβλήματα διαβίωσης. Χρειάζονται άμεσες πολιτικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών και τη σταθεροποίηση της αγοράς στέγης, ώστε να αποτραπεί η επιδείνωση της στεγαστικής κρίσης.