Η οικονομία της Ισπανίας βρίσκεται σε ρυθμό ανάπτυξης ταχύτερο από τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, παρουσιάζοντας μια αύξηση 3,4% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο του έτους, σε αντίθεση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης που δεν ξεπερνά το 0,9%. Αυτή η ισχυρή ανάκαμψη εγείρει ερωτήματα για τη διάρκειά της, καθώς στηρίζεται σε σειρά ιδιαίτερων παραγόντων.

Η επίδραση της πανδημίας και το φαινόμενο βάσης

Ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τους τρέχοντες ρυθμούς ανάπτυξης της Ισπανίας είναι η αυξημένη επίδραση της πανδημίας, καθώς η χώρα, λόγω της μεγάλης εξάρτησής της από τον τουρισμό, βίωσε μια βαθύτερη και πιο αργή ανάκαμψη. Το χαμηλό σημείο εκκίνησης της οικονομίας, μετά την κρίση, οδηγεί σε πιο απότομη ανάκαμψη όταν συγκρίνεται με άλλες χώρες που έχουν ήδη επαναφέρει την οικονομική τους δραστηριότητα σε κανονικά επίπεδα.

Ο τουριστικός τομέας και οι εξαγωγές

Η Ισπανία, η οποία υποδέχθηκε 9,6 εκατομμύρια διεθνείς τουρίστες τον Σεπτέμβριο, σημειώνει συνεχή άνοδο στις τουριστικές εισπράξεις, με αύξηση 12,7% ετησίως. Ωστόσο, οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχίες για μείωση του ρυθμού ανάπτυξης του τουριστικού τομέα, καθώς το κύμα των ταξιδιών μετά την πανδημία φαίνεται να φτάνει σε σημείο κορεσμού. Οι τοπικές αντιδράσεις απέναντι στον υπερβολικό τουρισμό, καθώς και οι αυξήσεις σε κόστη διαβίωσης και ενοίκια, αναδεικνύουν και κοινωνικές προκλήσεις.

Ο επικεφαλής οικονομολόγος της BBVA, Μιγκέλ Καρντόσο-Λεκουρτουά, προβλέπει επίσης «επιβράδυνση» για την ισπανική ανάπτυξη, καθώς η συμβολή της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται να μειωθεί, ενώ η ζήτηση για εισαγόμενα αγαθά αυξάνεται.

Μετανάστευση και θέσεις εργασίας

Η μετανάστευση ενισχύει την ισπανική αγορά εργασίας, βοηθώντας στη μείωση της ανεργίας, η οποία έφτασε το 11,21% το τρίτο τρίμηνο του 2023, το χαμηλότερο επίπεδο από το 2008. Η αύξηση του ενεργού πληθυσμού, και κυρίως των μεταναστών, έχει συμβάλει στην παραγωγή χωρίς σημαντική πίεση στους προϋπολογισμούς των επιχειρήσεων. Ωστόσο, η παρατηρούμενη στασιμότητα στην παραγωγικότητα ανά θέση εργασίας υποδεικνύει την ανάγκη για πολιτικές που θα διευκολύνουν την πλήρη ενσωμάτωση των νέων εργαζομένων στην οικονομία, ώστε να επιτευχθεί μια πιο βιώσιμη ανάπτυξη.

Δημόσιες δαπάνες και επενδύσεις της ΕΕ

Η Ισπανία επωφελείται και από τις κρατικές επενδύσεις, κυρίως μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ, ύψους 163 δισ. ευρώ, το οποίο έχει στόχο να στηρίξει τη χώρα στην επάνοδο μετά την πανδημία. Η χρηματοδότηση αυτή αναμένεται να ενισχύσει τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις και την παραγωγικότητα, γεγονός που θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στον λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Ο καθηγητής Χουάν Κάρλος Μαρτίνεθ Λάθαρο αναφέρει ότι η μείωση του πληθωρισμού, σε συνδυασμό με τη νέα νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, μπορεί να ενισχύσει την κατανάλωση και, κατ’ επέκταση, τις επενδύσεις.

Η μακροχρόνια διατηρησιμότητα αυτών των ρυθμών ανάπτυξης εξαρτάται από την ικανότητα της Ισπανίας να εφαρμόσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα και θα στηρίξουν την αναπτυξιακή πορεία της.