Η Κίνα αναδεικνύεται σε παγκόσμιο ηγέτη στην παραγωγή και διαχείριση δεδομένων, αξιοποιώντας την τεχνολογική της υπεροχή και τον αυξημένο κρατικό έλεγχο. Από τα αυτόνομα οχήματα έως τις κάμερες αναγνώρισης προσώπου, ο τεράστιος όγκος και η αυξανόμενη ποιότητα των παραγόμενων δεδομένων ενισχύουν τη στρατηγική της χώρας σε επίπεδο τεχνητής νοημοσύνης και οικονομικής ανάπτυξης.
Τα δεδομένα ως παράγοντας παραγωγής και γεωπολιτικό εργαλείο
Η κινεζική κυβέρνηση θεωρεί τα δεδομένα θεμελιώδη παραγωγικό πόρο, στο ίδιο επίπεδο με την εργασία ή το κεφάλαιο. Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ τα έχει χαρακτηρίσει «επαναστατικά» για την παγκόσμια ισορροπία ισχύος. Η στρατηγική περιλαμβάνει καταγραφή, αξιολόγηση και εμπορία δεδομένων από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές, μέσω κρατικών ανταλλακτηρίων.
Νομοθεσία, έλεγχος και ψηφιακή ταυτότητα
Αν και η νομοθεσία του 2021 είχε ως πρότυπο τον ευρωπαϊκό GDPR, η Κίνα απομακρύνεται πλέον από τα δυτικά πρότυπα. Στις 3 Ιουνίου θεσπίστηκε υποχρέωση διαμοιρασμού δεδομένων από όλους τους δημόσιους φορείς. Από τις 15 Ιουλίου, εισάγεται ψηφιακή ταυτότητα πολιτών, με πρόσβαση των αρχών στις διαδικτυακές κινήσεις κάθε χρήστη, ενώ οι τεχνολογικές εταιρείες θα βλέπουν μόνο ανώνυμα δεδομένα.
Η φιλοδοξία της χώρας είναι η δημιουργία ενός ενιαίου εθνικού αρχείου, με στοιχεία για καταναλωτές, βιομηχανία και κράτος. Ένα τέτοιο αρχείο θα προσφέρει πλεονεκτήματα στην εκπαίδευση αλγορίθμων και πρόσβαση μικρών επιχειρήσεων σε μεγάλα δεδομένα.
Κίνδυνοι, διαρροές και απώλεια καινοτομίας
Ωστόσο, υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι: από τη διαρροή ενός δισ. αρχείων της αστυνομίας Σαγκάης έως την αποδυνάμωση των κινήτρων καινοτομίας αν οι επιχειρήσεις χάσουν τον έλεγχο των δεδομένων τους. Το σύστημα ψηφιακής ταυτότητας ενδέχεται να εξελιχθεί σε όραμα τύπου «Μεγάλου Αδελφού», όπως σχολιάζει ο Economist.
Παγκόσμιες επιπτώσεις και ρυθμιστικές προκλήσεις
Καθώς άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ εξετάζουν συνεργασίες με εταιρείες όπως η Palantir για τη διαχείριση κρατικών δεδομένων, και η Ε.Ε. αναλογίζεται πιθανές τροποποιήσεις στον GDPR, η Κίνα ορίζει ένα εναλλακτικό μοντέλο διακυβέρνησης δεδομένων. Αν και πιο αποτελεσματικό, το κινεζικό μοντέλο παρακάμπτει βασικά δικαιώματα, προκαλώντας νέες πολιτικές και οικονομικές εντάσεις στη Δύση.
