Η ισχυρή ανάκαμψη της ελληνικής αγοράς ακινήτων μετά το 2018 έχει οδηγήσει σε συνεχή αύξηση των τιμών των κατοικιών, η οποία πλέον υπερβαίνει τον ρυθμό αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος, επισημαίνει μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), υπογεγραμμένη από την Άρτεμις Στρατοπούλου.

Πρόβλημα προσιτής κατοικίας

Η αύξηση 8,7% στις τιμές κατοικιών το 2024 έρχεται σε συνέχεια μιας έντονης ανοδικής πορείας που ξεκίνησε το 2018, μετά από μακρά περίοδο πτώσης (2009-2017). Ο συνδυασμός οικονομικής ανάπτυξης, επενδύσεων σε ακίνητα και πολιτικών όπως η “Χρυσή Βίζα” ευνοεί την άνοδο των τιμών, με έντονη επίδραση σε περιοχές όπως Αθήνα, Σαντορίνη και Μύκονος.

Το ΚΕΠΕ διαπιστώνει ότι οι ξένες επενδύσεις συνέβαλαν καθοριστικά στην ενίσχυση της αγοράς, με περίπου 30% των καθαρών άμεσων επενδύσεων το 2023 να κατευθύνονται σε οικιστικά ακίνητα. Αντίθετα, οι επενδύσεις στη μεταποίηση και τις χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες ακολούθησαν με 14,2% και 9,1% αντίστοιχα.

Αύξηση τιμών έναντι εισοδήματος

Το 2022 και το 2023, οι τιμές κατοικιών αυξήθηκαν κατά 11,9% και 13,9% αντίστοιχα, ενώ το διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε με χαμηλότερους ρυθμούς (6,4% και 9%). Αυτό οδήγησε σε σημαντική αύξηση του δείκτη τιμής προς εισόδημα (price-to-income ratio), ο οποίος διαμορφώθηκε στο 104,8 το 2024, ξεπερνώντας τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο του 100.

Η αυξανόμενη απόκλιση ανάμεσα σε τιμές και εισόδημα υποδεικνύει ότι η πρόσβαση σε προσιτή κατοικία καθίσταται όλο και πιο δύσκολη για τα ελληνικά νοικοκυριά.

Μείωση στεγαστικών δανείων

Αντανακλώντας τις εξελίξεις αυτές, η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια έχει μειωθεί από το 2022, ενδεχομένως λόγω των υψηλών τιμών και των αυξημένων επιτοκίων. Παράλληλα, η χρηματοδότηση δανείων βαίνει μειούμενη τα τελευταία έτη.

Ωστόσο, επιδοτούμενα προγράμματα όπως το «Σπίτι μου» αναμένεται να ενισχύσουν τη ζήτηση. Το ΚΕΠΕ υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές παρεμβάσεις με σκοπό την ισορροπία μεταξύ προσφοράς, προσιτότητας και βιώσιμης επενδυτικής δραστηριότητας.